Waarom brengen we vogels in verband met vrijheid?

Het zit al verweven in onze taal, bijvoorbeeld in de termen 'vrij als een vogel' en 'vredesduif'. Vogels hebben voor ons gevoel te maken met vrijheid. Vogelwachter Adriaan heeft daar bijzondere verhalen over. We spreken hem in de bossen van Ede, waar 80 jaar geleden zo hard werd gevochten. En gelijk heeft Adriaan Sleeuwenhoek een mooi voorbeeld uit de Tweede Wereldoorlog.

Vier Engelse krijgsgevangenen in een Duits kamp komen er achter dat ze allen van vogels houden. Ze besluiten in het kamp een vogelclub op te richten. Samen bestuderen ze de vogels in en boven hun kamp. Zo leren ze leven met de seizoenen: vogels gaan en komen als het zomer is of winter wordt. Ze krijgen zelfs voor elkaar dat ze bepaalde privileges krijgen, zoals meer bewegingsvrijheid om 'hun' vogels te kunnen bestuderen. Een Duitse kampwachter, die zelf ook vogelfanaat is, zorgt zelfs voor Duitse vogelboeken.

Zo ontstaat er dankzij de vogels een band tussen Duitsers en de gevangen Engelsen. Als de mannen terug zijn in Engeland richten ze de Engelse vogelbond op. Voor Adriaan hét bewijs dat vogels verbroederen en voor vrede kunnen zorgen. Het boek dat dit verhaal beschrijft heet Birds in a Cage.

Als er één symbool is van de vrede, dan is het wel de witte vredesduif. Vaak ook met een olijftakje in de snavel.

Het gebruik van de duif als vredessymbool is geïnspireerd op het bijbelverhaal van Noach. Nadat Noachs ark tijdens de zondvloed was vastgelopen op een berg, liet hij een duif los. De duif kwam na een zoektocht teruggevlogen met een olijftakje in zijn snavel. Dat betekende dat de aarde na alle regen weer was drooggevallen.

De duif is een zachtmoedige vogel, geliefd bij veel mensen. Maar ook een vogel die verantwoordelijk omgaat met die vrede, volgens vogelwachter Adriaan. De relatie tussen vogels en vrede gaat verder dan je denkt.

Geen dier is zó vrij als een vogel. Lekker vliegen waarheen je maar wilt. Zwaluwen zijn een goed voorbeeld van vogels die soms duizenden kilometers vliegen in alle vrijheid tot ze een plekje hebben gevonden waar ze zich prettig voelen.

Maar natuurlijk moet vrijheid ook verdedigd worden, weet vogelwachter Adriaan. Daarom krijgt de Zeearend een ereplaatsje als het gaat om vogels en het bewaren van de vrede. Want de vliegende deur, zoals de zeearend ook wel wordt genoemd, is groot en sterk. Hij toont ons hoe nodig het is om bevrijding en vrede te bewaken.

De vogelkaarten van Adriaan Sleeuwenhoek bevatten nog meer verwijzingen naar de relatie van vogels met bevrijding en vrede.